Ülkeler; turizm potansiyellerini tanıtırken sadece tarihî değerlerini, ören yerlerini, denizini, güneşini, kumsalını pazarlamakla kalmayıp mutfak kültürlerini de ön plana çıkarmaktadırlar.
Yemek, bir ulusun kimliğinin ve kültürünün önemli unsurlarından birisi olmasının yanı sıra o ulusun sembollerinin, tarihinin, söylemlerinin de parçasıdır.
Gastronomi ve Mutfak Sanatları Nedir?
“Gastronomi ve Mutfak Sanatları” kavramı, güzel yemek yapmanın peşinde koşma, bilim ve sanatın yemekle buluştuğu bir faaliyet ve mutfak yönetim süreciyle birlikte düşünülmesi gereken yemek sunma sanatı olarak ifade edilebilir.
Günümüzde Gastronominin Önemi
Günümüzde insanlar en temel ihtiyaçlarından biri olan yemek yeme ihtiyacını karşılarken bunu aynı zamanda iyi deneyimlerle gerçekleştirmek istemektedir. İyi bir yeme-içme ve iyi bir gastronomi deneyimi yaşamak, beklentileri arasında yer almaktadır.
Günümüzde gastronomi, turistlerin tatil yerlerini seçme kriterlerinin önemli faktörlerinden biri hâline gelmiştir.
Uzmanlara Göre Gastronomi?
Brillant Savarin’e göre gastronomi; besin maddelerinin sınıflandırmasından dolayı tarihe, besinlerin oluşum ve niteliklerinden dolayı fiziğe, yemekleri hazırlama ve lezzetli kılma açısından dolayı mutfağa, ticarete, siyasete ve ekonomiye dayanmaktadır.
Bu yüzden yemeği yapan “aşçı”, eti parçalayan “kasap”, denizlerde gezen “balıkçı”, tohumunu eken “çiftçi” gastronominin birer paydaşı olarak sayılabilir.
Gastronomide Erzurum Örneği
Erzurum, zengin potansiyeli bulunan çok önemli gastronomi şehri ve destinasyonudur. Doğal koşullarının ve coğrafi konumunun elverişliliği, önemli uygarlık merkezlerine yakınlığı Erzurum’un Anadolu’daki eski yerleşim merkezlerinden biri olmasını sağlamıştır.
Gastronomide Erzurum Kimlerden Etkilenmiştir?
Asya ve Avrupa’yı köprü gibi birbirine bağlayan İpek Yolu üzerindeki en önemli kavşaklarından biri yapmıştır. Bu sebeple etrafındaki Erzincan, Gümüşhane, Bayburt illerinin yanı sıra Kafkaslardan, Rusya’dan ve İran mutfak kültüründen etkilenmiştir.
Erzurum Mutfak Sanatları
Erzurum ilinin ikliminin sert oluşu ve kar örtüsünün uzun süre kalkmadığı düşünülünce geleneksel mutfak kültüründe et, bakliyat, tahıl, hayvansal yağlar, kurutulmuş sebze ve meyveler önem kazanmış; ayrıca Ramazan ayında da “çorba-kıyma-kadayıf” üçlemesi dadaşların sofrasında vazgeçilmez olmuştur.
Hayvancılığın Gastronomiye Etkisi
Özellikle bölgede hayvancılığın yaygın olması ve kış koşulları; yemeklerin etle pişirilmesine, hayvansal ürünlerin çeşitlenmesine sebep olmuştur. Ayrıca yüksek dağlardaki meralarda çok farklı otlar yetişmekte olup bunlar da yöresel yemeklere değişik tatlar katmaktadır.
Erzurum Coğrafi İşaret Tescilli Örnekleri
Ramazan ayı geleneğindeki yemekler ve tat verici otların dışında “Cağ Kebabı”, “Kadayıf Dolması”, “Civil Peyniri”, “Su Böreği” gibi birçok eşsiz lezzet bu topraklarda mutfak kültürünün örnekleri olmuş ve coğrafi işaret ile tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
“Gastronomi nedir?” sorusuna cevap verdiğimize göre coğrafi işareti ilk defa duyanlar için gelecek yazılarımızın konusu “Coğrafi İşaret Kavramı ve Uygulamaları” olsun. Erzurum gastronomisini ve mutfak sanatı kültürünü bu açıdan değerlendirelim.
Kalın sağlıcakla.
KAYNAKÇA
1.ÇOMAKLI, Z. (2011). Erzurum Geleneksel Mutfak Kültürü ve Yemekleri, III. Uluslararası Doğu Anadolu Bölgesi Geleneksel Mutfak Kültürü ve Erzurum Yemekleri Sempozyumu.
2.MİL, B., & DENK, E. (2015). Erzurum Mutfağı Yöresel Ürünlerin Otel Restoran Menülerinde Kullanım Düzeyi: Palandöken Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5(2), 01-07.
3.https://lezzettutkum.com/gastronomi-nedir-gastronomi-bolumu-ne-ise-yarar/ (Erişim: 22.12.2021).
Erzurum’un en iyi cağ kebapçıları hangileri? Lezzetli ve uygun fiyatlı Cağ kebap nerede yenir? Gerçek Google kullanıcıların gözünden Erzurum’daki en iyi 10 cağ kebap salonunu öğrenmek için tıklayın.
Gastronominin geleceği hakkında merak ettikleriniz için Fikirartıbir kanalının “Mezunundan Tavsiye: Gastronomi” hakkında videosunu izlemek için tıklayın
