Son yıllarda coğrafi işaretlerin önemi gerek dünyada gerekse ülkemizde giderek anlaşılmaya başlanmıştır. Cİ sistemi, geçmişi oldukça eskiye dayanan, tescil altına alınan ürünleri koruyan ve benzerlerinden ayırt eden sınai ve mülkiyet haklarından birisidir.
Türkiye’nin Cİ Tescil Tür ve Sayıları
Mahreç işaretli ürün sayısı 806 yüzde 71 iken, menşe adlı ürün sayısı 325 yüzde 28,6 ve geleneksel ürün sayısı ise sadece 5’tir.
2 bin 500 civarı Cİ tescilli ürün potansiyeli olduğu ifade edilen Türkiye’nin yirmi yedi yıl aradan geçmesine rağmen ürünlerin sadece yaklaşık yarısına yüzde 45,4 yakınını tescil edip koruma altına almış olması daha yolun başında olduğunun bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Türkiye’de En Fazla Cİ Tescilli Ürünleri Olan İller Sıralaması
Türkiye’nin 81 İlinde En Az 2 Ürünün Cİ Tescili Bulunuyor
İller arasında en fazla tescili 98 ürün ile Gaziantep almıştır. Konya’nın 55 tescilli ürünü bulunurken, Afyon 38 tescilli ürün ile bu şehirleri takip etmektedir. Türkiye’nin 81 ilinde en az 2 ürünün Cİ tescili bulunmaktadır.
Erzurum’un Coğrafi İşaret Sayısı 27’ye Yükseldi
Erzurum son aldığı “Erzurum Hasıta/Hasuta” ve “Erzurum Kıtlama Şekeri” tescilleri ile coğrafi işaret sayısını 27’ye yükseltmiş ve Türkiye genelinde iller sıralamasında 8. sıraya yükselmiştir.
En Fazla Cİ İşaretli İllerin Potansiyelleri Yüksek
En fazla tescil alan ilk on şehre baktığımızda toplam tescilin yaklaşık 1/3’nün yüzde 35,5’inin bu illerde yoğunlaştığını görmekteyiz. Dolayısıyla bu şehirlerin Cİ potansiyellerinin yüksek olduğu veya Cİ farkındalığının ileri seviyede olduğu söylenebilir.
Aynı zamanda bu illerde coğrafi işaretlere daha fazla önem verildiği şeklinde de yorum yapılabilir.
Cİ Neden Önemli?
Coğrafi işaret uygulamaları işsizliğin azaltılmasına, bölge ekonomisinin gelişmesine, kırsal kalkınmanın desteklenmesine ve yöreye turistleri çekerek turizmin gelişimine önemli katkılar sunmaktadır. Üreticilerin, tüketicilerin ve politika yapıcıların bu konuda bilgi ve farkındalığı arttırılmalı, yörelerle özdeşleşmiş bu nadide ve eşsiz lezzetlere sahip çıkılmalıdır.
Cİ Nedir?
Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi coğrafi işaret (Cİ); yöresel olarak da isimlendirilen bir ürünün orijinini/menşeini belirtmekle kalmayıp sahip olduğu karakteristik özellikleri ile benzerlerinden ayrıldığını tescil eden ve ürünün kendisini, üreticilerini aynı zamanda tüketiciyi de koruma altına alan tescil işlemleridir.
Bu tescil türleri menşe adı, mahreç işareti olmak üzere iki türdür.
Kaynakça
1. Denk, E. ve Sanalan-Bilici, N. (2021). Erzurum İlinin Coğrafi İşaret (Cİ) Almış Ürünlerinin Gastronomi Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi. Gastroia: Journal of Gastronomy And Travel Research, 5(1), 102-122.
2.Denk, E. (2021). Türkiye’de Gastronomi Turizmi Açısından Coğrafi İşaretli Ürünler. Journal of Silk Road Tourism Researches, 1(1), 51-61.
3. Ankara Ticaret Odası, Türkiye’nin Lezzet Haritası, Erişim: 09.09.2021, https://www.turizmaktuel.com/haber/turkiye-8217-nin-lezzet-haritasi-cikarildi-8230
www.ci.gov.tr
Erzurum’un tescillenen diğer ürünlerinin bulunduğu yazımız için tıklayın.
Gönülden Nameler kanalının, Erzurum kıtlama şeker nasıl kırılır? İzlemesi bile keyifli videosu için tıklayın.
