Kanal İstanbul Projesi AKP Hükümetinin dikkat çeken seçim projelerden biri olarak, 2011 yılından itibaren gündemdeki yerini koruyor.
Proje kapsamında ilk ihalenin 2020 tarihinde gerçekleştirilmesiyle, faydaları mı yoksa zararları mı daha fazla merak edilir hale geldi.
Peki, Kanal İstanbul Projesi nedir? Faydaları – zararları neler olacaktır? Geçmişten bugüne önemi neye dayanır?
Kanal İstanbul Projesi Nedir?
Boğaza alternatif olacak suyolu projesinin geliştirilme fikri Roma İmparatorluğu dönemine kadar dayanır. Dolayısıyla projenin çok eski fikir geçmişine sahip olduğu söylenebilir.
Proje Megakentin Avrupa Kıtası’nda, Karadeniz’den Marmara’ya uzanması planlanan suyolu tasarımıdır. Stratejik anlamda çok özel lokasyon da bulunan Mega Kentin simge projelerinden birisi olması planlanıyor.
Kanal İstanbul Temeli Ne zaman Atılacak?
23 Eylül 2010 tarihinde çılgın proje adıyla kamuoyuna duyurulan proje 2011 yılı boyunca Çılgın Proje ismiyle anıldı. 27 Nisan 2011 tarihinde Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen basın toplantısıyla projeyle ilgili temel bilgiler açıklandı.
Proje kapsamında yer alan 6 köprüden birincisinin temeli 26 Haziran 2021 tarihinde atıldı. Projenin 2027 yılında tamamlanması bekleniyor.
Kanal İstanbul İhalesini Hangi Firma Aldı?
Kapsamlı ayrıca uzun bir sürece yayılan çalışmalardan birisi olduğundan, projenin birden fazla ihalesi söz konusu olmuştur.
Bunun için 2 ihale yapılmıştır. 5 ortaklıktan teklif alınmıştır. Son ihale özellikle davetli olan Yapı-Taş Yapı – Gülermak Yapı ortaklığına verilmiştir. İhale bedelinin yaklaşık 3 milyar 111 milyon civarında olduğu biliniyor.
Kanal İstanbul İstimlak Edilecek Yerler
2027 senesinde tamamlanması planlanan ve temeli atılan projenin istimlak edilecek tüm alanları henüz netleşmedi. Ancak projenin Arnavutköy, Başakşehir, Küçükçekmece ilçelerinden geçeceği kesin.
Kanal İstanbul Faydaları
Son dönemlerin çılgın projesini sadece Türkiye değil dünya merak ediyor. Kanal İstanbul’un faydaları daha çok ekonomik alanda turizmle ilişkilendiriliyor.
Kanal İstanbul Faydaları Madde Madde
- 10.000 kişilik yeni istihdam alanı sağlaması
- Deniz risklerinin ortadan kalkacağının öngörülmesi
- Stratejik önemi nedeniyle uluslararası deniz ticaretine katkı sunması
- Yıllık 1 milyar dolar gelir getirmesinin planlanması
- Şehir hatlarındaki yükün hafiflemesi, seyir emniyetinin sağlanması
- Alternatif ticaret yolu olarak ekonomiye katkı sağlaması, güvenlik riskini azaltması
Faydaları olarak ön plana çıkan başlıklar oluyor.
Kanal İstanbul Zararları
Faydaları göz önüne alındığında, olumsuz tarafları ve risklerin varlığı da merak konusu oluyor. Peki, kar zarar değerlendirmesi yapıldığında Kanal İstanbul’un zararları neler olabilir?
Kanal İstanbul Zararları Madde Madde
- Projenin tamamlanmasının ardından kanaldan geçişin zorunlu tutulması ihtimali, bazı taraf devletlerin sözleşmeleri sona erdirmesi uygulamasına neden olabilir. Bu durumda Montrö Sözleşmesi kapsamında olumsuz etki ortaya çıkaracaktır. Kanal İstanbul geçişinin zorunlu tutulmaması mümkündür. Bu durumda boğaz geçişi daha ucuz olacağından Kanalın tercih edilmeme olasılığı vardır.
- Boğazdaki gemi kazalarının son 15 yılda %39 civarında azalma göstermesi risklerin giderek düştüğünü gösterir. Dolayısıyla projeye duyulan ihtiyaç tekrar sorgulanmalıdır.
- Yine gemi trafiğinin azalma eğiliminde olması projenin gerekliliği üzerinde tartışmalara neden olmaktadır.
- Projenin uzun süreli ayrıca yüksek bütçeli oluşu nedeniyle ekonomiye zararları olumsuz özelliklerindendir.
- Ciddi bir bütçe ayrılan projeye harcanacak parayla, alternatif olarak Mega Kentteki tüm riskli yapı sorununu çözülebileceği ya da 150 yatak kapasitesine sahip yaklaşık 1650 adet hastane yapılabileceği gibi öngörüler vardır.
- Projenin kapladığı alanın tarım arazileri olduğu düşünüldüğünde, çevre tarım arazilerine zararları bir yana binlerce hektar tarım arazisi sular altında kalacaktır.
Kanal İstanbul Kaç Yılda Biter?
Yaklaşık olarak 2027 yılına işaret edilmektedir. 7 yıl şeklinde öngörülen sürenin 7 ila 10 yıl arasında bitmesi bekleniyor.
Kanal İstanbul İmar Planı Askısı?
Oldukça uzun süreli, kapsamlı bir uygulama olduğundan her geçen gün alan değişikliği söz konusu oluyor. Proje kapsamında çeşitli yıllar boyunca imar planı askısı görmek mümkün olacaktır.
Kanal İstanbul Muhalefet Neden Karşı?
Muhalefet ve hükümeti ikiye bölünmüş durumda. Özellikle muhalefetin projeye neden karşı olduğuna maddeler halinde değinelim:
- Öncelikle yüksek bütçenin şehir ve ülkeye daha faydalı kaynaklara harcana bileceği görüşü hâkim.
- Projede yer alan kanalın 45 kilometre uzunluğuna 2075 m derinliğe sahip olması nedeniyle İstanbul’un yeraltı su kaynaklarını kaybedeceği öngörülmektedir. Tarihi şehrin dokusuna zarar vereceği endişesi vardır.
- Proje ile Terkos Gölü’ne tuzlu su karışması, gölün su kaynağı sıfatını yitirmesi tehdidi eleştiri konusu olmuştur. Projenin yapımıyla susuzluk riskinin ortaya çıkması söz konusu olmaktadır.
- Projenin yapılacağı alan acil eylem planı kapsamında olduğu için kanalın inşa edilmesinin güvenlik riski ortaya çıkaracağı düşünülmektedir.
- Türkiye deprem bölgesi olduğu için deprem riskini artıracağı düşüncesi vardır.
- Bunun yanı sıra muhalefetin eleştirdiği konulardan bir diğeri de İstanbul’un doğasının bozulacağı, şehrin güzel dokusunun kaybolacağı endişesidir.
Kanal İstanbul Hükümet Neden Israrcı?
Muhalefet ne kadar eleştirel yaklaşıyorsa; hükümet de inadına ısrarcı. Bunun sebeplerini de madde madde açıklayalım:
- Projenin Roma İmparatorluğu’ndan bugüne devamlı dile getirilen tarihsel tarafının olmasıyla manevi anlam yüklenmesi söz konusudur.
- Proje ile uluslararası ticarette daha fazla başarı geleceğine inanılmaktadır.
- Deprem riskiyle Proje arasında bağlantı olmadığı iktidar tarafından dile getirilmektedir.
- Projenin Terkos Gölü ve diğer su kaynaklarını etkilemeyeceği iktidarının söylemlerindendir.
- İstanbul’un doğasının etkilenmesinden ziyade geleceğe miras kalacak çılgın proje olarak sunulması ve tarihsel bir olayın gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
- Boğazlardan gelir elde edilemediği, Projenin yapımıyla gelir elde edilebileceği fikri hâkimdir.
- Yabancıların Türkiye’de yatırım yapabileceği alanların açılması ülkeye döviz girişi sağlayacaktır.
Peki Kanal İstanbul Sizce Yapılmalı mı? Çekişmeli devam eden anketimize katılmak için tıklayın
Peki, Yabancılar ne düşünüyor? BBC News Türkçe Kanalının Kanal İstanbul Hakkındaki yayınını izlemek için tıklayın
