Biruni, İslam’ın hiç unutulmamış Altın Çağı’ndaki çalışmaları ile bilinir. Tam adıyla birlikte Ebu Reyhan Muhammed bin Ahmed el-Biruni şeklindedir. Batı lügatlarında adı Alberuni veya Aliboron şeklinde geçmektedir. Gökbilimi, matematik, doğa bilimleri, astronomi, coğrafya, tarih alanlarındaki çalışmalarıyla tanınmıştır.
Biruni’nin Hayatı
Orta Asya içlerinde tarihi bölge Harezmî’de doğdu. Küçük yaşlarda babasını kaybetti. Harezmî’de Afrigoğulları hanedanı tarafından korundu, kollandı, sarayda matematik, astroloji adındaki bilim eğitimleri aldı. Bu dönemde daha 17 yaşındayken açıkçası yaşı küçükken ilk kitabını yazdı.
El Biruni Nerede Öldü?
972 yılında Harezmî’de, İslam’ın Altın Çağı olarak nitelendirilen dönemde doğmuştur. Uzun yıllar o bölgede yaşadıktan sonra 77 yaşında yani 1048 yılında Gazne sınırları içerisinde vefat etmiştir. Bölge günümüzde Afganistan sınırları içerisine girmektedir.
El Biruni Kaç Yaşında Vefat Etmiştir?
972 yılında 77 yaşında hayata gözlerini yummuştur.
Biruni Nereli?
972 yılında Harezm bölgesinin merkezi Kat’ta dünyaya gelmiştir. Buna dayanarak Biruni’nin Kat bölgesinden olduğunu söyleyebiliriz. Hayatı boyunca durmaksızın seyahat etmesinden ötürü diğer bütün İslam şehirlerini gezmiştir. Fakat o dönemler nereli olduğundan ziyade nereleri gezdiği daha önemli sayılırdı.
Biruni Mezarı Nerededir?
Doğum, ölüm olaylarında Harezm sınırları içerisindeydi. Ölümünde Gazne sınırları içerisindeydi. Mezarı günümüzde Gazni şehri sınırları içerisindedir. Gazni Afganistan içerisindeki bölgenin ismidir.
Biruni Türk mü?
Biruni’nin doğduğu yıllar içerisinde Türkler onun olduğu bölgede de fazlasıyla bulunmaktaydı. Fakat yaşadığı dönem İslam’ın Altın Çağı adıyla isimlendirildiğinden dolayı kökenler o dönem pek de önemsenmiyordu. Fakat çoğu kaynağa göre İran’i kökenli olduğu, diğer bazı kaynaklarda Türk olduğu yazmaktadır.
Biruni Neyi İcat Etmiştir?
Güneşin yüksekliği, boylamını hesapladı, bununla beraber astronomi alanındaki eşsiz çalışmalarını bilmekteyiz. Güneşin devinimlerinden, mevsimlerin ne zaman başlayıp, biteceğini belirledi. Dünyanın çapını, günümüzdeki değerine en yakın şekilde buldu.
Biruni En Çok Hangi Alanda Çalışmalar Yapmıştır?
Astronomi, coğrafi ölçümleri adına birçok alet geliştirdi. Ne yazık ki geliştirdiği ölçme aletlerinin çoğunluğu günümüze ulaşamadan kayboldu. Sadece piknometre, mekanik usturlap, bazı harita projeksiyonları çalışmaları günümüze kadar ulaşan ölçme araçları oldu. Aynı zamanda çok iyi ansiklopedi yazarıydı.
Biruni’nin Etkilendiği Kişiler
Doğudan batıya birçok bilim insanından etkilenmiştir. Aristoteles, Batlamyus, Arşimet, Muhammed Dinaveri, Razi, İbn-i Sina şeklindeki tarihe önemli gelişim sağlamış insanlardan etkilenmiştir. Kendi ürettiği çoğu eseri etkilendiği kişilerin bakış açılarından faydalanarak yazmıştır.
Biruni’nin Etkilediği Kişiler
Etkilendiği kişiler kadar tarihe iz bıraktıktan sonra daha fazla insanı etkilemeyi başarmıştır. Siczi, İbn-i Sina, Ömer Hayyam, İbn-i Heysem gibi isimleri etkilemesinin yanı sıra İslam felsefesinin gelişimini bile etkilemeyi başarmıştır. Tarihteki diğer dönüm noktasından birisi de Biruni’dir.
Biruni Matematiğe Katkıları?
Tarihe matematikçi rolüyle kendini tanıtmıştır. Yaşadığı yüzyılın bilinen büyük matematikçisi Biruni, trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olduğunu söyleyen ilk kişi olup sinüs, kosinüs gibi fonksiyonlara sekant, kosekant fonksiyonlarını eklemiştir.
Biruni Sözleri?
Kendi yaşadığı tecrübelerden yola çıkarak sonraki insanlara ders niteliğinde bazı sözler söylemiştir. İşte söylediği anlamlı, önemi büyük sözler.
Biruni Sözleri Maddeler Halinde;
- İlim, örtü üzerine kuşlar adına bırakılan et parçası gibidir.
- İnsanların fikir, yaklaşımları birbirinden farklıdır, dünyanın gelişmesi farklılıklarla beraber gerçekleşir
- Biruni, eserinde notlarına dökme amacını şöyle ifade eder: Evvela kendi nefsim için ki bana en yakın odur ikinci derecede; doğruluğu seven, erdem yoluna gitmekte olan bizler için…
Biruni En Önemli Eserleri
Matematik, astronomi alanlarında ardında fazlaca eser bırakmıştır.
En Önemli 5 Eseri;
- El-Âsâr’il-Bâkiye an’il-Kurûni’i-Hâli-ye
- El-Kanûn’ül-Mes’ûdî
- Kitâb’üt-Tahkîk Mâ li’l-Hind
- Tahdîd’ü Nihâyeti’l-Emâkin li Tas-hîh-i Mesâfet’il-Mesâkin
- Kitâbü’l-Cemâhir fî Mâ’rifet-i Cevâ-hir
Biruni Kaç Kitap Yazdı?
Günümüzde yazdığı eserlerin çoğunluğu halen batı bilim dünyasında eser niteliğinde kullanılmaktadır. Astronom, tarihçi, botanikçi, eczacılık, jeolog, şair, matematikçi, coğrafyacı bilimleriyle bilinmektedir. Yaklaşık olarak 180 eseri kaleme aldığı bilinmektedir.
El-Biruni Eserleri Nelerdir?
Yazdığı kitaplar dışında farklı alanlarda yazdığı yazmalar dahil neredeyse 200 eser yazdığı biliyoruz.
Biruni Dünyanın Çapını Nasıl Hesapladı?
Herhangi açının sinüsünü dik üçgen bağıntılarını kullanarak hesaplayabildiği için dolaylı yoldan elinde, karşı kenarı “dünyanın yarıçapı”, hipotenüsü ise “dünyanın yarıçapı + dağın yüksekliği” dik üçgenin sinüsünü bulmuş oluyor.
Biruni Bilim Hakkındaki Düşünceleri
Biruni’ye göre ilim hazzı yani doğruluğu araştırma hazzı yüksek hazlar arasında yer almaktadır. Söylediği söz ise “İlim adamına, ilim hizmetçisine lazım, kaçınılmaz şey, İlmin bütün yerlerinde yeterli seviyede olmasa bile, hepsine aynı değeri vermektir” şeklindeki sözü bilim hakkındaki düşüncesini açıkça göstermektedir.
Biruni Kimin Hocası?
Somut halde isim bilinmemektedir ancak yaptığı keşifler, çalışmalarla beraber birçok insana görmeden hocalık yapmıştır.
Biruni Astronom mudur?
Dünya hakkındaki düşüncesi, evren hakkındaki bakış açısı onu astronom saymamızı sağlamaktadır.
Biruni Dünya ile İlgili Ne Demiştir?
Newton’dan önce Dünyanın yuvarlak olduğunu savunmuş, yerçekimi hakkında farklı görüşler söylemiştir.
Farabi kimdir? Merak ediyorsanız tıklayın.
Felsefe Atölyesi kanalının BİRUNİ KİMDİR | YAŞAMI VE ESERLERİ videosu için tıklayın.
