Rum Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde yaşamış Roma vatandaşı ayrıcalıklarına sahip olmuş halk ya da kimselerdir. Bu kişilerin birçok etnisiteye sahip fertlerden ibaret birlik olmalarına rağmen ilerleyen sürede kişilerin konuştukları Latinceyi terk ederek Yunancayı kabullenme çoğunluğun Müslümanlardan oluştuğu yerlerde yaşamaları sebebiyle sonradan tabir, Yunanistan haricinde Müslüman ülkelerde oturan Yunan kökenli kişileri belirtmek için kullanılmıştır.
Tarihte Doğu Roma İmparatorluğu’nu oluşturan 6. yy. değin Latince konuşan ve 6. yy. sonra Yunanca konuşan kişilere Müslüman devletlerde Rum denirdi. Şimdiki Rumların büyük bölümü Kıbrıs’ta yaşamaktadır. Anadolu’ya yerleşmeleri çok önce dönemlere dayanan Rumlar, 1923’ten sonra Türkiye-Yunanistan Nüfus değişimiyle son olarak 6-7 Eylül Olaylarıyla Türkiye Cumhuriyeti’nden takriben bütünüyle ayrıldılar.
Rum sözcüğü rastgele dini/mezhepsel ifade taşımamakla beraber Rumların tümüne yakını Doğu Ortodoks Kilisesi üyesidir. Bu açıklamadaki Rum kelimesi Helen asıllı Rumları içermektedir. Diyar-ı Rum’da (Anadolu’da) yaşayan çeşitli dinlere, etnik topluluklara üye olan kişiler için de “Rumî” (Rum diyarından olan) sıfatı Mevlana Celâlettin Rumi örneğinde olduğu gibi kullanılmıştır.
Köken Tarihi
Rum kelimesi etimolojik ve tarihsel kullanılışıyla Roma’dan esinlenilmiştir. Bu kelimeyle “Roma İmparatorluğu”, “Roma İmparatorluğu’nda yaşayan kişi”, “Romalı”, “Arap ilinden farklı ilden olan kişi”, “Anadolulu”, “Osmanlı” gibi ifadelerin cevabıdır. Eski Türkiye Türkçesi’nde Anadolu’ya Diyar-ı-Rum yani “Roma ülkesi” denirdi. Misal “Mevlânâ” unvanıyla meşhur Celâlettin-i-Rûmî; Romalı/Anadolulu Celâlettin demektir. “Rum Selçukluları (Anadolu Selçukluları)” ile “Rumeli (Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki toprakları)” gibi.
“Rumeli” adı, Osmanlı İmparatorluğu’nun Doğu Roma İmparatorluğu’ndan fethettiği topraklara verdiği Türkçe addır. Osmanlı Türkleri, Avrupa’ya adım attıktan sonra, burada fethettikleri bölgelere Rumeli ismini verdiler. Oysaki bu ad önceden şimdiki Anadolu için kullanılmış, üstelik Orta Çağ Avrupa kaynaklarında Romanie şeklinde tercüme edilirken bu son tutum, Rumeli’nin Anadolu’ya mütenazır olarak kullanılması gibi, Balkan yarımadasına tatbik olunmuş batı kaynakçalarında “Peninsule romaine” usulünde de kullanılmıştır.
Modern çağlardan başlayarak, Avrupa haritasıyla kitaplarında bu yarımadaya “Turquie d’Europe” ya da “Empire ottoman d’Europe” denildiği görülüyor ki, daha sonra Türkçe yayında, bu isimlere eşdeğer olmak üzere, “Avrupa-i Osmânî” ile “Rumeli-i Şâhâne” ifadeleri kullanılmıştır.
Rumluk nesli beraberlikten mahrumdur. Farklı milletler dinleri itibariyle “Rum” ismiyle hatırlanmışlardır. İnanç yönünden Sırplar, Bulgarlar, Ulahlar Ortodoks olduklarından Rum Cemaati (Millet-i Rûm) kabul edilmişlerdir. Onların yaşadığı Balkan ülkeleri de Türkler vasıtasıyla “Rumeli” olarak isimlendirilmiştir.
“Yunan olmak” ile “Rumluk” benzer şeyler değildir. Bugünkü Anadolu ülkelerinde yaşayan Rum asıllı aileler Trabzon’un Of civarında yoğunlaşmıştır. En çok bilindik Yazıcı, Beyazıtlar, Melesler, Altukalar, (Altıokka) Çelikler’in kökenleri San.Papandreuyla Rodos Rahiplerine dayanır.
Rum İsimleri
- Rum Eyaleti
- Rumeli
- Rumkale
- Anadolu Selçuklu Devleti (Rum Selçukluları)
- Mevlâna (Muhammed Celaleddin-i Rumi)
Rumlar, Anadolu’daki Bizans (Doğu Roma) hakimiyetinden sonra, Yunan lisanıyla Ortodoks Hristiyanlığı benimsemiş önceden Anadolu medeniyetinin kalıntıları olan farklı milletlerden meydana gelmektedir.
Tarihçi İsmail Hami Danişmend’in bu meseledeki yorumuysa şu şekildedir: “Yunanlık kavramı, Rumluk düşüncesiyle başlamıştır. Kuzey Yunanistan’la Mora civarıyla sınırlı olan Yunanlığa rağmen Batı Anadolu, Adalarla Rumeli’nin farklı alanlarına dağılmış olan Rumluk daha yaygın topluluktur; her ikisi de ırki beraberlikten tümüyle mahrumdur; tamamen Rum-Yunan toplumu mezheple dil işbirliğinden oluşmuştur.
Özellikle mezhep yönünden önceki zamanlarda Sırplarla, Bulgarlar ve Ulahlar dahi Rum milletine bağlı addedilmiştir.”
Dini açısından Rumlar
- İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi
- Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesi
- Kudüs Rum Ortodoks Patrikhanesi
- İskenderiye Rum Ortodoks Patrikhanesi
- Ukrayna Rum Katolik Kilisesi
Tarihteki Rum Devletleri
- Bizans İmparatorluğu
- İznik İmparatorluğu
- Trabzon İmparatorluğu
Türkiye’de Kurulmuş Rum Toplulukları
- Mavri Mira Cemiyeti
- Pontus Rum Cemiyeti
- Etnik-i Eterya Cemiyeti
- Kardos Cemiyeti
İsrailoğulları Kimdir? Merak ediyorsanız tıklayın.
Abdurrahman Dilipak kanalının “RUM KİME DENİR? RUMLAR BİZİM DÜŞMANIMIZ MI?” videosunu izlemek için tıklayın.
