Şiir nedir tanımı yapılması gerçekten zor olan bir kavram. Ancak sanat olduğunu bildiğimizden şunları söyleyebiliriz; duygu, düşünce veya izlenimleri sözcüklerin yardımıyla bazı teknikler kullanarak dışa vurulmasıdır.
Şiir Türleri
Beş türden bahsedebiliriz. Bunlar;
- Lirik,
- Epik,
- Didaktik,
- Pastoral,
- Satiriktir.
Lirik Şiir Nedir?
Lirik şiir nedir Avrupa merkezci birçok kaynak, kökenini eski yunana dayandır.
Epik Şiir Nedir?
Epik şiir nedir Savaş, kahramanlık, yiğitlik gibi konuları ele alır. Okuyucuda coşku uyandırmayı hedefler. Edebiyat tarihimizde önemli yere sahiptir, birçok örneği bulunmaktadır.
Didaktik Şiir Nedir?
Didaktik şiir nedir Okuyucusuna hayat hakkında öğüt, bilgi vermeyi hedefleyen söz sanatlarını kullanarak oluşturulan metinlere verilen isimdir. Metinlerde duygudan daha çok düşünce ağır basmaktadır.
Satirik Şiir Nedir?
Satirik şiir nedir Divan edebiyatında hiciv olarak bilinen, hedef aldığı kişiyi eleştirmek, alaya almak, itibarını zedelemek amacıyla kullanılır. Halk edebiyatında taşlama, yeni Türk Edebiyatında yergi adıyla anılır.
Pastoral Şiir Nedir?
Pastoral şiir nedir Konu itibarıyla doğayı, kırları, çoban yaşamını anlatır. Tabiatı güzelliklerini anlatmayı, onu sevdirmeyi hedefler. Şiirlerde doğal hayata imrenme, ona karşı sevgi hissedilir.
Kaside Nedir?
Kaside divan edebiyatı döneminde övgü için kullanılan yazın biçimidir. Özelikle din büyüklerini övmek amacıyla 31 beyitten az 99 beyitten fazla olmayan devlet adamları içinde yazılan türüdür.
Antoloji
Antoloji, nesir veya nazım seçme parçalarını tek kitapta toplanmasına denir. Genelde aynı türde belli dönemde kaleme alınan eserlerin toplanmasından oluşur. Örneğin Mehmet Fuad Köprülünün Divan Edebiyatı Antolojisi verilebilir.
Parnasizm
Fransa’da ortaya çıkan şiiri salt biçim olarak tanımlayan, gerçekçilikle beraber realizm akımlarının uygulanarak gerçekçi metin ortaya koymayı hedefleyen akım.
Manzume
Nazımla yazılan eserlere manzume denir. Şiirin diğer adı denilebilir.
Mensur Şiir
Düz yazıyla yazılan şiirlere mensur denir. 19. Yüzyılın ortalarında Fransa’ da doğmuştur. Baudelaire önde gelen isimlerindendir. Bunu aydınlanmaya tepki diye okumamız da mümkündür. Fecri ati ile servet-i Fünun şairleri tarafından kullanılmıştır.
Sone Nedir?
İtalya’da ilk örnekleri görülen biçim türüdür; 2 dörtlük ardından 2 üçlük seklinde devam eder.
Saf Şiir
Bireyselliğin ön plana çıktığı toplumsal meselelerden uzak lirik üslupla oluşturulan edebi metinlerdir. Bu tür metinlerde kişinin iç dünyasında yaşananlar, tamamen bireysel doyum için yazılır.
Dünyada Charles Baudelaire, Türkiye’de ise Cemal Süreya, Metin Eloğlu ile Ece Ayhan yazmıştır.
Divan Edebiyatı Nedir
Türklerin İslamiyet’i kabulüyle birlikte Arap, Fars edebiyatından etkilenen, yüksek zümrenin oluşturduğu edebiyat türüdür. Dil bu dönemde çok fazla Arapça, Farsça kelime alarak oldukça zenginleşmiştir.
Akrostiş
Akrostişte dizelerin ilk harflerinin aşağı doğru sıralanarak anlamlı kelime ortaya çıkarılmasıdır. Sezai Karakoç’un Mona Roza şiiri akrostişe örnek olarak verilebilir.
Şiir Kitapları
Ülkemizde birçok şair vardır dolayısıyla bunların yazdığı çokça eser vardır. Ancak size şu kitapları önerebiliriz:
- Erbain İsmet Özel
- Büyük Saat Turgut Uyar
- Üvercinka Cemal Süreya
- Çiçek Senfonisi Özdemir Asaf
- Yerçekimli Karanfil Edip Cansever
- Çile Necip Fazıl Kısakürek
- Memleketimden İnsan Manzaraları
- Hasretinden Prangalar Eskittim Ahmed Arif
- Ben Sana Mecburum Attila İlhan
- Mona Roza Sezai Karakoç
- Şiirler Cahit Zarifoğlu
- Şiirimiz Mor Külhanidir Abiler Ece Ayhan
- Fakir Kene Birhan Keskin
Şiir Bilgisi
Yazılan metnin dili, yapısı, ahengi, teması, zihniyeti, anlam ve geleneğe uygunluk düzeyi. Şairin bunlara göre yazması gerek.
Şiirle İlgili Kavramlar
- Mensur
- Pastoral
- Satirik
- Didaktik
- Epik
- Lirik
- Kaside
- Beyit
- Dize
- Ölçü
- Uyak
- Kafiye
- Manzume
Dörtlük Ne Demek?
Diğer bir adı dize olan kavram dört satırın alt alta gelmesiyle oluşur.
Türk Edebiyatının Dönemleri
Türk edebiyatını üç dönemde inceleyebiliriz bunlar İslamiyet öncesi, İslamiyet’in etkisiyle gelişen ve batı etkisiyle gelişen Türk edebiyatıdır.
İslamiyet’ten Önceki
a) Sözlü Edebiyat
b) Yazılı Edebiyat
İslamiyet’in Kabulünden Sonraki
a) Divan Edebiyatı
b) Halk Edebiyatı
Halk edebiyatını üçe ayırıyoruz
- Anonim
- Dini-Tasavvufi
- Âşık Tarzı
Batı Etkisindeki
- Tanzimat Edebiyatı
- Servet-i Fünun Edebiyatı
- Fecr-i Ati Edebiyatı
- Milli Edebiyat
- Beş Hececiler
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
- Yedi Meşaleciler
- Birinci Yeniciler (Garipçiler)
- İkinci Yeniciler
- Toplumcu Gerçekçiler
- Maviciler
- Hisarcılar
Başka bir edebiyat türü olan hikâyeyi merak ediyorsanız tıklayınız.
TV5 kanalının Şiir Nedir? – Hayati İnanç videosunu izlemek için tıklayın
